Oικονομία και Οικονομική Διοίκησις της Επτανήσου, από της εποχής της πρώτης Γαλλοκρατίας (1797-1799) μέχρι της ενώσεως (1864)
Ομιλία του Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς κ. Λάζαρου Θ. Χουμανίδη στα πλαίσια του
Ε' Εθνικό Συνέδριο Οικονομικής Ιστορίας, ΚΥΘΗΡΑ, 30-31 Αυγούστου και 1η Σεπτεμβρίου 1996
Oικονομία και Οικονομική Διοίκησις της Επτανήσου, από της εποχής της πρώτης Γαλλοκρατίας (1797-1799) μέχρι της ενώσεως (1864).
Εισηγητική Γενική Θεώρησις της Οικονομίας και Οικονομικής Διοικήσεως των Ιονίων Νήσων.
1. Μετά την Συνθήκην του Campo – Formio (1797) η Γαλλία επεξετάθη και επί των Ιονίων Νήσων με ηγέτην της Γαλλικής κατοχής Στρατηγόν Gentili, τον οποίον διεδέχθη ο Στρατηγός Chabot. Με την νίκην του Νέλσωνος επί των Γάλλων εις Αμπουκήρ παρατηρείται, αφ’ ενός μεν χαλάρωσις της Γαλλοκρατίας, αφ’ ετέρου δε οι Τούρκοι μετά των Ρώσσων συμμαχούν δια να εκδιωθούν οι Γάλλοι (1799), οι οποίοι είχον προβή και εις διοικητικήν διαίρεσιν των Ιονίων νήσων εις τρεις νομούς: α) Κερκύρας (της νήσου, της Πάργας, του Βουθρωτού, των Παξών και Αντιπαξών) β) της Ιθάκης (της νήσου, της Κεφαλληνίας, της Λευκάδος, της Βονίτσης και της Πρεβέζης) γ) της του Αιγαίου (Ζακύνθου, των Στροφάδων, Κυθήρων και Αντικυθήρων).
Την κατάστασην αυτήν της διοικήσεως οι Ιόνιοι εδέχθησαν με χαράν και μάλιστα με τας ιδέας τας Γαλλικής Επαναστάσεως και των διακυρήξεων περί ελευθερίας, ισότητος και αδελφότητος. Παρά όμως τας υποσχέσεις και των αρμοδίων Γαλλικών διοικητικών αρχών συντόμως οι Επτανήσιοι υπέστησαν καθίζησίν, ιδιατέρως με την επιβληθείσαν βαρυτάτην όσον και αναπόφευκτον φορολογίαν συνέπεια των στρατιωτικών δαπανών, των υχθρώσεων, καθώς και των δαπανών των υπαλλήλων της Διοικήσεως.
O Gentili μάλιστα ούτε διενοήθη να καταργήση, ή έστω να ελατώση την υπό των Βενετών επιβληθείσαν φορολογίαν, Α. Ανδρεάδη: Η Επτανησιακή Δημόσια Οικονομική κατά την περίοδον 1797-1814 (Πρόλογος – Βιβλιογραγία Χρ. Μπαλόγλου), Κέρκυρα 193 σελ. 14. Ένθα ο Ανδρεάδης αναφέρεται εις ανακοίνωσιν του Gentili ότι οι εισπραττόμενοι πόροι εις Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Κέρκυρας ήσαν μηδαμινοί (Α. Ανδρεάδης, σελ.15) ειμή μόνον ηρκέσθη να παραχωρηθεί μικρός δασμός χάριν της τοπικής αυτοδιοικήσεως. Οι εισπραττόμενοι όμως εκείνοι φόροι δεν ήσαν αρκετοί να καλύψουν τα έξοδα παρ’ όλον ότι οι Γάλλοι κατέσχον και χρήματα.
Ας επανέλθωμεν όμως εις τα μετά την Συνθήκην του Campo Formio, δια να αναφέρωμεν ότι ο αρμονιστής της Γαλλίας Alexandre Berthier έσπευσε να διαβεβαιώσει τους Επτανησίους περί των αγαθών προσθέσεων των Γάλλων και την υπ’ αυτών προστασίαν του εμπορείου των από την πειρατεία. Ο αντιναύαρχος Brueys όμως απέσπασε δύο πολεμικά πλοία εκ Κέρκυρας δια της οποίαν διήλθεν ίνα ενισχύση τας ναυτικάς δυνάμεις των υδάτων της Ανατολής, και έτερα δύο εκ της Δύσεως.
Τούτον απετέλεσαν αιτίαν να ενθαρρυνθή η πειρατεία, και εις Κεφαλή ο Ανδρέας Ριζαρδόπουλος, ο επονομαζόμενος Στακούλης, κατέστη ο φόβος και τρόμος των υδάτων της Ζακύνθου δια να τον μιμηθούν και έτεροι και εξ’ άλλων σημείων της Ελλάδος. La Meditrranee de 1803 a 1805, Pirates etCirfaires aux iles Ioniennes, Paris 1917 σελ. 107, 108. Οι ταξειδιώται υπέκειντο δε εις τον φόβον όχι μόνοντης απώλειας των υπ’ αυτών μεταφερομένων αλλά και του ίδιου του εαυτού των, δεδομένου ότι επωλούνται ως σκλάβοι εις τους λιμένας της Μπαρμπαρίας.
Ανά το Ιονίον συνεπώς υπήρχεν πειρατεία, του φορτίου ληστευομένου και των αιχμαλώτων οδηγουμένων προς πώλησιν των και εις φυλακήν μέχρι καταβολής των λύτρων προς απελευθέρωσίν των. Συνηθής αγοραί του δουλεμπορίου ήσαν η Τρόπολις και Βεγγάλη εξ εγγράφων δε πληροφορούμεθα περί ναυτικών των Παξών, οι οποίοι επωλήθησανως σκλάβοι ή εξηγοράσθησαν.
Επίσης έχομεν πληροφορίες και περί Ελληνίδων αι οποίαι εξηγοράσθησαν προς απελευθέρωσιν των και δεν είναι τυχαόν το γεγονός ότι εις Ζάκυνθον υπήρχεν ειδικόν ταμείον προς εξαγοράν των υπό των πειρατών αιχμαλωτισθέντων. Οι Κεφαλλήνες, εκ των Επτανησίων, είχον κλήσιν εις την πειρατείαν καλυπτόμενοι μάλιστα και υπό των νομίμων αρχών όπως τούτο συνέβαινεν υπό του Προξένου της Ρωσίας, αμφοτέρων Επτανήσων. Διότι οι Κεφαλλήνες πειραταί επεκαλούντο την ρώσσικην υπηκοότητα, όπερ ημπόδιζε την εναντίον των δράσιν των νομίμων αρχών, αστυνομίας και δικαστηρίων, ενίοτε μάλιστα οι Κεφαλλήνες, καθώς και οι Ιθακήσιοι πλοιοκτήται, εχρησιμοποίουν τνη αγγλικήν σημαίαν ως τοιαύτην ευκολίας.
...
Για να διαβάσετε όλη την ομιλία του κ. ΛΑΖΑΡΟΥ Θ. ΧΟΥΜΑΝΙΔΗ πατήστε εδώ.
