Κεφάλαιο 5: Ο ναός της Αφροδίτης
Πολλές ευχαριστίες στον Peter Vanges και τον Κυθηραϊκό Σύνδεσμο της Αυστραλίας για την ευγενική τους άδεια να αναπαραγάγω αυτό το απόσπασμα από τα Κύθηρα, μια ιστορία (1993), ένα βιβλίο με σκληρό εξώφυλλο που είναι ακόμα διαθέσιμο από τον Σύνδεσμο. Για τα στοιχεία επικοινωνίας, παρακαλούμε δείτε την ενότητα "Σύλλογοι" στην ενότητα "Πολιτισμός".
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι Μινωίτες γνώριζαν την αξία των Κυθήρων ως ενδιάμεσου λιμένα στο δρόμο προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Τα μεταγενέστερα στοιχεία σχετικά με τη θέση της Σκανδίας και οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο Καστρί και την Παλιόπολη συμπληρώνουν την εικόνα που περιγράφει ο Παυσανίας. Οι θρησκευτικές πρακτικές κατά τη διάρκεια της κρητικής κατοχής του νησιού δεν είναι τεκμηριωμένες. Μια πρόσφατη ανακάλυψη κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Παλιόπολη, το 1992, έφερε για πρώτη φορά στο φως πολυάριθμα αγαλματίδια, που υποδηλώνουν την επέκταση των κρητικών θρησκευτικών πρακτικών στα Κύθηρα. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι, όπως και στην Κρήτη, τα σπήλαια ή άλλες προσεκτικά επιλεγμένες τοποθεσίες θα χρησιμοποιούνταν από τα μέλη της κρητικής λατρείας για την τέλεση των θρησκευτικών τελετών τους. Δεν είναι γνωστό αν αυτό σταμάτησε όταν οι Κρήτες έφυγαν από τα Κύθηρα. Οι Φοίνικες ασκούσαν επίσης τη θρησκεία τους και μεταξύ των πολλών θεοτήτων που λάτρευαν ήταν και η Αστάρτη. Η επιτυχία των Φοινίκων σε όλα τα επίπεδα του εμπορίου στις ελληνικές θάλασσες παρέχει μια εξήγηση για την παρουσία του πιο σεβαστού αγάλματος της θεάς. Οι εντυπωσιακές τελετές και η αφοσίωση των Κυθηρίων προς αυτή τη νέα θεότητα έγιναν σύντομα γνωστές στους Έλληνες της ηπειρωτικής χώρας. Ο Όμηρος όχι μόνο κάνει αναφορά στη θεά, αλλά την αποκαλεί και "Κυθήρεια", αποκαλύπτοντας το μέγεθος της τιμής που οι Κυθήριοι απέδιδαν στη θεά αυτή. Έχουμε ήδη αναφέρει πώς ο ελληνικός νους στη Θεογονία πήρε αυτές τις ξένες θρησκευτικές δοξασίες και τις μεταμόρφωσε για να ικανοποιήσει τα τοπικά έθιμα. Σύντομα η μνήμη της Αστάρτης πέθανε και μια νέα και όμορφη Αφροδίτη γεννήθηκε μέσα από τα κρυστάλλινα νερά των Κυθήρων. Η Αφροδίτη κυριολεκτικά κατέλαβε το μυαλό των ντόπιων που τη λάτρευαν ως ουράνια (ουράνια) θεά. Ο ναός που χτίστηκε προς τιμήν της ήταν πολύ σεβαστός και τα Κύθηρα έγιναν γνωστά ως το "πολύ ιερό" νησί. Η Αφροδίτη απεικονίζεται σε πρώιμα κυθηραϊκά νομίσματα και σε καθημερινά σκεύη. Μύθοι, ιστορίες, ποιήματα, θεατρικά έργα και έργα τέχνης, για αιώνες συνέχισαν να απεικονίζουν την ομορφιά της.
Κάθε τόπος θρησκευτικής σημασίας στον ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο της κλασικής εποχής εμφανίζει ποικίλες παραστάσεις της θεάς Αφροδίτης. Η λατρεία της Αφροδίτης στα Κύθηρα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα επηρέασε τη ζωή των ανθρώπων περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γεγονός ή κατοχική δύναμη. Η επιρροή αυτή ήταν τόσο ισχυρή που έσβησε από την ιστορία του νησιού τη μνήμη οποιασδήποτε προηγούμενης θρησκείας που μπορεί να υπήρχε εκεί. Από τα Κύθηρα, η Αφροδίτη υιοθετήθηκε γρήγορα από όλα τα άλλα ελληνικά κράτη. Πήρε τη θέση της στο ελληνικό Πάνθεον και έγινε μια από τις πιο σεβαστές θεότητες. Οι πρώιμες δοξασίες σύντομα παραμερίστηκαν και από ένα πρώιμο ξόανο (ένα πρόχειρα σκαλισμένο ξύλινο άγαλμα) μετατράπηκε σε ένα πολύ ελκυστικό άγαλμα με τη γυναικεία μορφή της να απεικονίζεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η θεογονία και άλλες "επίσημες" ερμηνείες έμειναν στην άκρη, όσον αφορά τους Κυθηραίους, η Αφροδίτη είχε βγει από τα ήρεμα καθαρά νερά όπου συναντιόντουσαν το Ιόνιο, το Αιγαίο και η Μεσόγειος Θάλασσα. Αυτή η ένωση και η αποδοχή της Αφροδίτης προανήγγειλε επίσης τις απαρχές της ενοποίησης των διαφόρων ελληνικών στελεχών σε ένα έθνος. Τα Κύθηρα είναι το πρώτο παράδειγμα του Ελληνισμού, όπως έγινε γνωστός μερικά χρόνια αργότερα. Εδώ, στο πιο "ιερό" νησί, και κάτω από τις καμάρες του άλλου πιο σεβαστού ναού, όλοι ένιωθαν ελεύθεροι, ίσοι και ενωμένοι στο πνεύμα. Εδώ, δεν υπήρχε Έλληνας ή βάρβαρος. Ένα τέτοιο συναίσθημα και ένας τέτοιος ναός έφεραν στα Κύθηρα όχι μόνο φήμη αλλά και πλούτο και το πολυπόθητο εξωτερικό εμπόριο. Είναι ειρωνικό ότι σήμερα που ο πληθυσμός των Κυθήρων έχει μειωθεί και πάλι σε περίπου 3.000, το μέλλον του νησιού εξαρτάται και πάλι από τους ξένους επισκέπτες, είτε αυτοί προέρχονται από την Αυστραλία, την Αμερική, την Ευρώπη ή ακόμα και από την Αθήνα.
