Hugh Gilchrist.

A comprehensive Obituary in Greek, which is well worth preserving

Άφησε μνημειώδες έργο

He left us memorable works

Ο Χιού Γκίλκριστ

Neos Kosmos 18 Nov 2010 ΣΩΤ. ΧΑΤΖΗΜΑΝΩΛΗ

Απεβίωσε πρόσφατα ο πρώην πρέσβης της Αυστραλίας στην Ελλάδα Hugh Gilchrist ο άνθρωπος που έγραψε τρεις τόμους με τίτλο «Αυστραλοί και Έλληνες» όπου κατέγραψε την ιστορία της ελληνικής παρουσίας στην Αυστραλία αλλά και την αυστραλιανή παρουσία στην Ελλάδα.
Ο Γκίλκριστ έζησε στην Ελλάδα τους τελευταίους επτά μήνες του εμφυλίου και εργάστηκε ως πρέσβης της χώρας του την περίοδο 1968-1972. Κατά την παραμονή του στην Αθήνα του απονεμήθηκε ο Μέγας Σταυρός του Αγ. Γεωργίου.

Συνέγραψε την ιστορία των αυστραλοελληνικών σχέσεων έως την σύναψη διπλωματικών σχέσεων το 1953 και στη συνέχεια το έργο του Αυστραλοί και Έλληνες, ο πρώτος τόμος του οποίου κέρδισε το βραβείο του Ταμείου Εθνικής Κληρονομιάς (National Heritage Trust) το 1994.
Το 1998 του απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του Αγ. Ανδρέα από την Αρχιεπισκοπή του Σίδνεϊ, το 2004 το βραβείο Νίκη από το Ελληνοαυστραλιανό Συμβούλιο και το 2006 το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Hugh Gilchrist, πρώην Αυστραλός διπλωμάτης και συγγραφέας, έχει γράψει τρεις μνημειώδεις τόμους, περισσότερες από 400 σελίδες ο καθένας, πάνω στο θέμα Αυστραλοί και Έλληνες.

Ο Hugh Gilchrist σημειώνει όμως ότι δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει πολλές από τις ιστορίες για την άφιξη των πρώτων Ελλήνων.
Κατά τον ίδιο η πρώτη επιβεβαιωμένη άφιξη Ελλήνων στην Αυστραλία έγινε τον Αύγουστο του 1829. Ήταν επτά ναυτικοί από την Ύδρα που αρχικά καταδικάστηκαν σε θάνατο για πειρατεία σε βρετανικό πλοίο στη Μεσόγειο (άλλοι υποστηρίζουν ότι έπαιρναν μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821) των οποίων η ποινή, μετά από παρέμβαση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους μετατράπηκε σε ισόβια εξορία στην… Αυστραλία.
Και το πιο εντυπωσιακό: Οι πέντε από αυτούς επέστρεψαν στην Ελλάδα, ενώ οι άλλοι δύο, ο Αντώνης Μανώλης και ο Γκίκας Βούλγαρης επέλεξαν να μείνουν στην Αυστραλία.

Την άκρως ενδιαφέρουσα αυτή ιστορία καταγράφει, μαζί με εκατοντάδες άλλες στο τρίτομο έργο του ο Hugh Gilchrist.
Υπάρχουν και άλλες εξίσου συναρπαστικές ιστορίες που ξεκινούν στην δεκαετία του…1820 και τερματίζονται στην δεκαετία του 1950 αφού τα τρία βιβλία του καλύπτουν αυτή την ιστορική περίοδο.

Ποιος γνωρίζει, για παράδειγμα, ότι το 1827 στάλθηκε ξυλεία από την Αυστραλία για την ενίσχυση του ελληνικού ναυτικού;
Ή ότι η πρώτη Ελληνίδα που πάτησε πόδι στην Αυστραλία ήταν η Αικατερίνη Πλέσσου (Κράμερ) που γεννήθηκε στην αυλή του Αλί Πασσά, αρραβωνιάστηκε τον Ιωάννη Κωλέττη (αργότερα πρωθυπουργό της Ελλάδας), γνώρισε τον Λόρδο Βύρωνα και τελικά παντρεύτηκε έναν βετεράνο της μάχης του Βατερλό, τον στρατηγό Κράμερ και στις 28 Σεπτεμβρίου του 1835 μαζί με ένα πλοίο που μετέφερε 300 κατάδικους έφτασαν στο Σίδνεϊ;

Ο ακαδημαϊκός Χρήστος Φίφης είχε αναφέρει για τον συγγραφέα:
«Ο Gilchrist γεννήθηκε στο Σίδνεϊ το 1916. Υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Αυστραλίας στην Ελλάδα, από το 1968 μέχρι το 1972. Η πρώτη του συνάντηση με την Ελλάδα ήταν στο Γυμνάσιο του Granbrook στο Σίδνεϊ το 1928. Κατά λάθος, μπήκε στην τάξη των Αρχαίων Ελληνικών και πείστηκε να παραμείνει και να πάρει το μάθημα που το σπούδασε για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η πρώτη του αποστολή στην Ελλάδα ήταν νωρίς, το 1949, όταν διορίστηκε από τον Δρ Έβατ ως αναπληρωτής αντιπρόσωπος της Αυστραλίας στην Ειδική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Βαλκανικά Ζητήματα (UNSCOB). Η Επιτροπή αυτή είχε συσταθεί από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Έτσι, του δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτεί τις περισσότερες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας που είχαν καταστραφεί απ’ τις συνέπειες του εμφυλίου πολέμου. Επέστρεψε στην Ελλάδα 18 χρόνια αργότερα ως πρεσβευτής της Αυστραλίας.
Η έρευνά του για τις κοινές εμπειρίες των Αυστραλών και Ελλήνων του έχει πάρει αρκετά χρόνια, τόσο στην Αυστραλία όσο και στην Ελλάδα. Ο πρώτος τόμος της εργασίας του δημοσιεύτηκε το 1992, ο δεύτερος το 1997 και ο τρίτος το 2005. Ο πρώτος τόμος κάλυψε την ιστορία των Αυστραλών και Ελλήνων μέχρι το 1914, ο δεύτερος από το 1914 μέχρι το 1939 και ο τρίτος τόμος συνεχίζει την ιστορία μέχρι το 1953, το χρόνο που διορίστηκε στην Καμπέρα ο πρώτος πρεσβευτής της Ελλάδας.

Ο πρώτος τόμος, όπως ήδη αναφέραμε, αρχίζει με την ιστορία των εφτά Ελλήνων ναυτικών της Ελληνικής Επανάστασης που συνελήφθησαν από το αγγλικό Πολεμικό Ναυτικό, γιατί σταμάτησαν για νηοψία ένα από τα αγγλικά εμπορικά πλοία. Καταδικάστηκαν στη Μάλτα για πειρατεία το 1828 και στάλθηκαν στο Σίδνεϊ ως κατάδικοι το 1829. Άλλα θέματα που περιλαμβάνονται, είναι οι Έλληνες χρυσωρύχοι, η ανάπτυξη των ελλήνων καταστηματαρχών, η ίδρυση των πρώτων Ελληνικών Ορθοδόξων Κοινοτήτων στη Μελβούρνη και το Σίδνεϊ, η ίδρυση των πρώτων ελληνόγλωσσων εφημερίδων στην Αυστραλία και των πρώτων ελληνικών σωματείων. Υπάρχουν, επίσης, οι ιστορίες των πρώτων Ελληνίδων στην Αυστραλία, όπως ήταν η Αικατερίνη Κράμερ και η Διαμαντένα Ρώμα, οι ιστορίες των κυβερνητών των Αποικιών στην Αυστραλία που είχαν, προηγουμένως, υπηρετήσει στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας του 1896, οι πρώτοι Αυστραλοί ταξιδιώτες στην Ελλάδα και οι αναφορές τους στον αυστραλιανό τύπο της περιόδου κ.λπ.

Ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει τη δύσκολη περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τη μυστική απογραφή των Ελλήνων της Αυστραλίας από τις αυστραλιανές αρχές το 1916, την έκδοση του πρώτου ελληνικού βιβλίου “Η Ζωή εν Αυστραλία”, που τυπώθηκε στη Μελβούρνη το 1916, τις επιθέσεις, καταστροφές και λεηλασίες κατά ελληνικών καταστημάτων από ομάδες ξενόφοβων Αυστραλών στρατιωτών, την πρώτη διαίρεση των Ελληνικών Ορθοδόξων Κοινοτήτων μεταξύ 1924 και 1928, σχετικά με το διορισμό, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, του πρώτου Αρχιεπισκόπου Χριστόφορου Κνίτη, το νέο κύμα Ελλήνων μεταναστών από τη Μικρά Ασία, την οικονομική κρίση και τους περιορισμούς στη μετανάστευση. Υπάρχουν, επίσης, οι ιστορίες των Αυστραλών ανδρών και γυναικών του αυστραλιανού στρατού που υπηρέτησαν στην Ελλάδα μεταξύ 1916-1919 και των Αυστραλών ακαδημαϊκών, αεροπόρων, αρχαιολόγων και συγγραφέων, που επισκέφτηκαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για την προ του 1939 Ελλάδα κ.λπ.

Ο τρίτος τόμος παρουσιάζει, μεταξύ των άλλων ζητημάτων, τις κοινές εμπειρίες Ελλήνων και Αυστραλών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τον επακόλουθο ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, την ίδρυση της Αυστραλιανής Μεταναστευτικής Αποστολής στην Αθήνα, τις απαρχές της μεταπολεμικής μαζικής μετανάστευσης των Ελλήνων στην Αυστραλία και τον εγειρόμενο ρόλο των Ελλήνων της Αυστραλίας στα επιστημονικά επαγγέλματα και ηγετικές θέσεις της ακαδημαϊκής, βιομηχανικής και πολιτικής ζωής.

Ο τρίτος τόμος του έργου “Αυστραλοί και Έλληνες”, όπως και οι προηγούμενοι δυο τόμοι, είναι μια πολύτιμη συμβολή στη μακρά ιστορία των σχέσεων των Ελλήνων και Αυστραλών, καλογραμμένος και με σχετικές επεξηγηματικές φωτογραφίες».

Για το ίδιο θέμα ο εκπαιδευτικός και σχολιαστής Κυριάκος Αμανατίδης είχε κάνει τις ακόλουθες επισημάνσεις:
«Η διαχρονική εξιστόρηση της φιλίας, επαφών και των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών αρχίζει από το 1829, τελειώνει το 1953, με την έναρξη της μαζικής μετανάστευσης από την Ελλάδα στην Αυστραλία και καλύπτει 1200 σελίδες και μια περίοδο 130 χρόνων, με εκτενείς αναφορές σε ομογενείς και στα επιτεύγματά τους, καθώς και στις δραστηριότητες ομογενειακών συλλογικών φορέων. Πλήθος φωτογραφιών μεγάλης ιστορικής αξίας πλαισιώνουν τις σελίδες αυτής της μοναδικής τριλογίας»

Ο καθηγητής Νεοελληνικών Stathis Gauntlett, αναφέρθηκε στην μνημειώδη τριλογία του Γκίλκριστ λέγοντας:
{…} Η τριλογία του Hugh Gilchrist Australians and Greeks είναι προϊόν ιστορικής έρευνας που προξενεί τον θαυμασμό μας. Αξίζει να διαβαστεί από πολλούς, ιδιαίτερα Ελληνοαυστραλούς, καθότι συμβάλλει σημαντικά στην αυτογνωσία τους.
{…} Ο Hugh Gilchrist αφηγείται την ιστορία αρκετών Αυστραλών που σκοτώθηκαν στην Ελλάδα το 1941 κατά τη διάρκεια του πολέμου (το σύνολο των νεκρών ανέρχεται σε περίπου 600), και τις περιπτώσεις πολλών άλλων που σώθηκαν από την αυτοθυσία του ελληνικού λαού, που με κίνδυνο της ζωής του τους παρέσχε προστασία, και τους βοήθησε να διαφύγουν.
{…} Συνοπτικά, οι κύριοι θεματικοί άξονες του τρίτου τόμου, όπως απεικονίζονται και στο φωτογραφικό κολάζ του εξωφύλλου, είναι οι ακόλουθοι: Οι Αυστραλοί στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η συμβολή της Αυστραλίας στην ανοικοδόμηση της Ελλάδας μετά από το τέλος του πολέμου, και η μεταπολεμική μετανάστευση από την Ελλάδα στην Αυστραλία.

Αναφερόμενος στην παρατήρηση του Hugh Gilchrist ότι το έργο του αποτελεί μια εισαγωγή στο θέμα που διαπραγματεύεται, ο κ. Gauntlett έκλεισε ως ακολούθως την παρουσίαση του βιβλίου:
«Η τελευταία παραπομπή στον Επίλογο της τριλογίας του Gilchrist είναι από τον Θουκυδίδη, και εκφράζει την ελπίδα ότι η αξία του έργου του θα εκτιμηθεί, όταν κάποια ιστορικά φαινόμενα επαναληφθούν, όπως αναπόφευκτα συμβαίνει. Δανειζόμενος μια άλλη ρήση του Θουκυδίδη, επιτρέψτε μου εκ μέρους όλων να συγχαρώ και να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Hugh Gilchrist, που δεν μας έδωσε μόνο μια εισαγωγή, αλλά ένα «κτήμα ες αεί».

Source: http://neoskosmos.com/news/el/node/11042?page=3